عهدنامه امام علی علیه السلام به اهالی نجران

نجران ناحیه‌ای است در سرزمین یمن که در منتهی الیه این سرزمین در سمت مکه معظمه قرار دارد و نجران بن زیدان بن سباء بن یشجب آن را بنا نهاد. در صدر اسلام اهالی این ناحیه بر دین مسیحیت بوده و سران آن برای مباهله با پیامبر صلی الله علیه و آله عازم مدینه منوره شدند ولی پس از آن که با صداقت و صمیمیت رسول خدا صلی الله علیه و آله روبرو شدند، پیمان صلحی با آن حضرت امضا و از آن پس در پناه حکومت اسلامی قرار گرفتند.

عهدنامه با مسیحیان نجران

روایت شده که پیامبر صلی الله علیه و آله به خاطر فتنه‌انگیزی‌های یهود و نصاری و ضدیت آنان با اسلام و مسلمانان، سفارش کرد که پس از وی آنان را از جزیرة‌العرب اخراج و این سرزمین بزرگ را از لوث وجود آنان خالی گردانیده و تنها مسلمانان را در آن مقیم گردانند. به همین جهت عمر بن خطاب (دومین خلیفه مسلمین) در عصر خلافت خود، اهالی نجران را از یمن اخراج و آنان را به سرزمین عراق کوچانید.

اما هنگامی که حضرت امام علی علیه‌السلام به خلافت رسید و جهت مبارزه با اصحاب جمل، عازم عراق شد و پس از پیروزی در جنگ جمل مقر خلافت خود را به کوفه منتقل کرد، سران و بزرگان نجران پیمان‌نامه خویش با رسول خدا صلی الله علیه و آله را گرفته و به خدمت امیرمؤمنان علیه‌السلام رسیدند و خواستار بازگشت به سرزمین سابق خویش، یعنی نجران یمن شدند.

حضرت علی علیه‌السلام به خاطر مصالحی، درخواستشان را نپذیرفت و به آنان توصیه نمود که در نجران عراق باقی بمانند. بدین جهت پیمان‌نامه‌ای برای آنان نوشت و آنان را در باقی ماندن در سرزمین عراق، راضی گردانید. آن حضرت در دهم جمادی الثانی سال ۳۷ قمری این پیمان‌نامه را برای مسیحیان نجران مقرر فرمود:

«بسم الله الرحمن الرحیم. هذا کتاب من عبدالله علی بن ابی‌طالب امیرالمؤمنین لأهل النجرانیة، انّکم اتیتمونی بکتاب من نبی الله صلی الله علیه و آله فیه شرط لکم علی انفسکم و اموالکم و انی وفیت لکم بما کتب لکم محمد صلی الله علیه و آله و ابوبکر و عمر، فمن أتی علیهم من المسلمین فلیف لهم و لایضاموا ولایظلموا ولاینتقض حق من حقوقهم. و کتب عبدالله بن ابی رافع، لعشر خلون من جمادی الآخره، سنة سبع و ثلاثین، منذ ولج رسول الله صلی الله علیه و آله المدینة».

این پیمان‌نامه را که کاتب آن حضرت یعنی عبیدالله یا عبدالله بن ابی‌رافع تحریر نمود، سندی مهم برای حفظ و امنیت نصارای نجران عراق گردید.

پانویس

منابع

• موسسه تبیان، نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌السلام.